کمیته عمران هفت وظیفه اصلی به شرح زیر برعهده دارد :

۱-وظایف پیگیری و نظارت

۲-وظایف تدوین استراتژی ها یا راهبردهای شهری

۳-وظایف برنامه ریزی عمران شهری

۴-وظایف تصویبی

۵-وظایف مشورتی

۶-وظایف سیاستگذاری

۷-وظایف تدوین استانداردها

وظایف پیگیری ونظارت

پیگیری و نظارت بر حسن اجرای ماده ۷۱ « قانون تشکیلات ، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران » مصوب ۱/۳/۱۳۷۵ مجلس شورای اسلامی درمواردمشروحه زیر :

همکاری با شهرداری جهت تصویب طرح حدود شهر ( موضوع بند ۱۱ماده ۷۱)

۱-۲-همکاری در جهت تصویب مقررات لازم جهت اراضی غیرمحصور شهری ازنظر آسایش عمومی و عمران وزیبایی شهر (موضوع بند ۲۰ ماده ۷۱)

۱-۳-نظارت بر حفر مجاری ومسیرهای تاسیسات شهری ( موضوع بند ۲۲ ماده ۷۱)

۱-۴-نظارت بر اجرای طرح های مربوط به ایجاد و توسعه معابر، خیابانها ، میادین وفضاهای سبز و تاسیسات عمومی شهر بر طبق مقررات موضوعه ( موضوع بند ۲۳ ماده ۷۱)

۲- پیگیری و نظارت برحسن اجرای « قانون شهرداری » مصوب ۱۱/۴/۱۳۳۴ بااصلاحات مقرر در موارد مشروحه زیر :

۲-۱- بررسی ضرورت و مکانیابی موزه ها،خانه های فرهنگی، موسسات فرهنگی بهداشتی و تعاونی ، کتابخانه ، باغ کودکان ، ورزشگاه ها و غیره ( موضوع بند ۶ ماده ۵۵)

۲-۲-پیگیری و نظارت بر انجام وظایف شهرداری برای حفظ شهر از خطر سیل و حریق ، رفع خطر از بناها و دیوارهای شکسته و خطرناک و پوشاندن چاهها و چاله های واقع در معابر ( موضوع بند ۱۴ ماده ۵۵)

۲-۳-پیگیری و نظارت بر تهیه طرح و اجرای پارکینگها – ایستگاهها ، میدانهای عمومی برای خرید و فروش ارزاق و وسایط نقلیه و غیره ( موضوع بند ۱۸ ماده ۵۵)

۲-۴-بررسی وپبگیری انتقال موسسات و اماکنی که باعث انواع آلایندگیها می شوند( موضوع بند ۲۰ ماده ۵۵)

۲-۵-بررسی و پیگیری وظیفه شهرداری در احداث بناها و ساختمانهای عمومیمانند مستراح ها، کشتارگاهها، میدان ها ، باغ های کودکان و ورزشگاهها (موضوع بند ۲۱ماده ۵۵)

۲-۶-پیگیری جهت مکان یابی و احداث خانه های ارزان قیمت برای اشخاص بی بضاعت ساکن شهر ( موضوع بند ۲۱ ماده ۵۵) به نحوی که حد بهینه جمعیت شهر و ضرورت توسعه متوازن شهرهای اقماری تحقق یابد.

۲-۷-پیگیری و نظارت برحسن انجام وظایف شهرداری نسبت به ابنیه و آثار باستانی ( موضوع بند۲۲ ماده ۵۵)

۲-۸-پیگیری درمورد وضع مقررات خاص برای نامگذاری معابر و نصب لوحه نام آنها، شماره گذاری اماکن ، نصب تابلوی الصاق اعلانات و برداشتند ومحو کردن آگهی ها از محل های غیرمجاز و هرگونه اقداماتی که در حفظ نظافت و زیبایی شهر موثر باشد( موضوع بند ۲۷ ماده ۵۵)

۲-۹-پیگیری ونظارت بر اقدامات شهرداری به منظور جلوگیری از تداخل حریم شهر با شهرها و روستاهای همجوار ( ماده واحده مصوب ۲۰/۷/۱۳۷۳ شورای نگهبان ذیل تبصره ۳ ماده ۹۹)

۲-۱۰-پیگیری و نظارت بر حسن انجام ماده ۹۹ و تبصره های آن در مورد تعیین و حفظ حریم شهر توسط مستحدثات عمرانی ثابت و ضروری

۲-۱۱-پیگیری و نظارت بر حسن انجام مفاد ماده ۱۰۰

۲-۱۲-پیگیری و نظارت در هماهنگی وزارت خانه ها و سازمانهای دولتی در امر کندو کاو معابر شهری ( موضوع ماده ۱۰۳)

۲-۱۳-پیگیری ونظارت در امور مربوط به رسیدگی به وضع زمینها یابناهای بایر و مخروبه که منافی با پاکی و زیبایی یا موزاین شهرسازی باشد ( موضوع ماده ۱۱۰)

۲-۱۴-پیگیری و نظارت بر حسن انجام وظیفه شهرداری درمورد تملک ، تجمیع و تفکیک خانه ها و مستغلات واقع در بافت های کهن و فرسوده شهری به منظور نوسازی مداوم و مستمر( موضوع ماده ۱۱۱)

۳-پیگیری و نظارت برحسن اجرای « قانون نوسازی و عمران شهری مصوب ۷/۹/۱۳۴۷ »با اصلاحات مقرر مشروحه زیر :

۳-۱- پیگیری ونظارت بر تهیه و تدوین « برنامه عملیات نوسازی و عمران و اصلاحات شهر» که باید برای مقاطع پنجساله تهیه شود ( ماده ۱۵)

۳-۲-پیگیری و نظارت و تصویب نقشه های طرح های نوسازی و عمران و ایجاد تاسیسات شهری ( موضوع ماده ۱۶)

۳-۳-پیگیری و نظارت بر رعایت ضوابط ارتفاع و نماسازی در پروانه های ساختمانی (موضوع ماده ۲۳)

۳-۴-پیگیری و نظارت در امر تهیه طرح یا بررسی لایحه شهرداری برای خرید و تملک حریم خیابانهای عریض تر از بیست متر قبل از احداث به منظور بدنه سازی مناسب شهری با کاربری مشخص و همچنین ایجاد ممر در آمد سالم برای شهرداری و جلوگیری از ایجاد رانت های اقتصادی ناشی از ارزش افزوده فعالیتهای عمرانی شهرداری ( موضوع ماده ۲۴ و تبصره ذیل آن ) .

۳-۵-پیگیری ونظارت بر امر صدور پروانه احداث ساختمانهای جدید در زمینهای متعلق به وزارتخانه ها و موسسات دولتی و خیریه به منظور تنظیم جمعیت شهر ( موضوع تبصره ۴ ذیل ماده ۲۶)

۳-۶-پیگیری در امر اتمام عملیات ساختمان های راکد شهری و نظارت بر حسن اجرای تبصره ۲ ذیل ماده ۲۹

۳-۷-پیگیری و نظارت بر امر تملک و تصرف اراضی و املاک واقع بین حد مصوب فعلی شهر تا حد نهایی مشخص شده در نقشه جامع ( موضوع ماده ۳۱)

۳-۸-پیگیری و نظارت بر امر تحویل زمین به کارگاهها و کارخانه های مستقر در داخل شهر به منظور فراهم نمودن زمیننه انتقال به شهرک هاو مناطق صنعتی و کارگاهی ( موضوع تبصره ۱ ذیل ماده ۳۱)

۴-پیگیری و نظارت بر حسن اجرای « آیین نامه نحوه واگذاری املاک به شرکتها و موسسات و شرایط فسخ قرارداد مصوب ۱/۴/۱۳۴۸» بااصلاحات مقرر در موارد زیر :

۴-۱- بررسی و اعلام نظر به شورای شهر در مورد واگذاری املاک تملیکی شهرداری به شرکتها و موسسات ( موضوع ماده ۱)

۴-۲- پیگیری و نظارت بر حسن اجرای مقررات و آیین نامه های مربوط به برگزاری مسابقات معماری ، شهرسازی ، نقشه برداری و غیره ( موضوع مواد ۴،۵،۷،۱۵و۲۰)

۵-پیگیری و نظارت برحسن اجرای « قانون پیشگیری و مبارزه باخطرات سیل مصوب ۵/۳/۱۳۴۸» درموارد مشروحه زیر :

۵-۱- پیگیری ونظارت برمکان یابی ، مطالعات مهندسی و آزادسازی و احداث مسیل و سیل برگردان ( ماده ۱)

۵-۲-پیگیری و نظارت بر امر احیاء و بازسازی مادی هایی که نقش سیل بند و هدایت آبهای سطحی را انجام می دهند و رفع موانع و عوارض ‌آنها ( تبصره ۳ ذیل ماده ۱)

۵-۳-پیگیری و نظارت بر وضع عوارض ویژه احداث سیل برگردان وسیل بند به شورای اسلامی شهر از محل منابع مشروحه زیر : اراضی و ساختمانها ، مستحدثات ، موسسات تولیدی و بازرگانی وحتی کسب و پیشه و سایرمنابع مقتضی ( ماده ۲)

۶-پیگیری ونظارت بر حسن اجرای « آیین نامه هماهنگی اقدامات عمرانی مؤسساتی که خدمات آنها در داخل حریم شهرها ، مستلزم حفاری معابر و احداث تاسیسات می باشد» مصوب ۴/۱۱/۱۳۶۶ به منظور جلوگیری از کند و کاوهای زائد شهری .

۷-پیگیری و نظارت برحسن اجرای کلیه آیین نامه هایی که فعالیت شهرداری مستلزم تخصیص بودجه عمرانی باشد.

۸-پیگیری و نظارت برحسن اجرای مصوبات« شورای عالی شهر سازی و معماری »، «نظام مهندسی و کنترل ساختمان » ، « آیین نامه طرح ساختمان در برابر زلزله» و « آیین نامه مقاوم سازی ساختمانها در برابر زلزله».

وظایف تدوین استراتژی ها یا راهبردهای شهری

منظور از استراتژی یا راهبرد عبارتست از هدفهای فاقد زمان بندی و تخصیص اعتبار به عبارت دیگر هدفهای بلند مدت که جهت حرکت و مقصد نهایی برنامه های پنجساله و برنامه های یکساله ( بودجه ) رامشخص میکند.

از آنجا که عملاً مشخص گردید سال ۱۴۰۰ که نظام برنامه ریزی کشور به عنوان یک سرفصل مشخص برای برنامه ریزی استراتژیک کشور تعیین نموده کافی نمی باشد ، کمیته عمران پیشنهاد می کند استراتژی های شهر نیز برای افق ۱۴۱۴ تهیه ، تدوین و تصویب گردد.

شهر ۱۴۱۴ یا استراتژی های شهری باید به جهت موارد مطروحه زیر و سایر مواردی که به تصویب شورا خواهد رسید راهکار ارائه نماید:

۱-ظرفیت اقلیمی و آب و هوایی شهر برای پذیرش جمعیت

۲-ظرفیت اقلیمی و آب و هوایی شهر برای پذیرش اتومبیلهای دارای سوخت فسیلی

۳-ظرفیت اقلیمی و آب و هوایی شهر برای پذیرش کارخانه ها و صنایع

۴-تعیین زمینه های دارای برتری های نسبی شهر

۵-چگونگی سوق دادن اقتصادی شهری به سمت بهره برداری از برتری های نسبی

۶-نحوه جلوگیری از تاسیس و یا توسعه فعالیتهایی که برای آینده شهر سودمند نیست

۷-نحوه تشویق و ترویج فعالیتهایی که منطبق با برتری های نسبی شهر است

۸-چگونگی مهارجمعیت درونزا، و جمعیت برونزا(مهاجر به شهر) به منظور تثبیت نسبی جمعیت درحد ظرفیت اقلیمی و آب و هوایی شهر

۹-چگونگی مهارشمار اتومبیلهای دارای سوخت فسیلی در حد ظرفیت اقلیمی و آب و هوایی شهر

۱۰-چگونگی کنترل و هدایت تاسیس یا گسترش واحدهای صنفی صنعتی و خدماتی و نحوه تشویق و ترغیب واحده موجود برای تغییر مکان استقرار به منظور عدم تجاوز از مرز ظرفیت اقلیمی و آب و هوایی شهر .

۱۱-چگونگی مشارکت شهرداری شهر در ایجاد توازن منطقه ای در سطح استان به منظور توسعه شهرهای اقماری ، افزایش فرصت های شغلی و جلوگیری از استمرار مهاجرت نیروهای انسانی کمی و جویای کار به شهر شهر

۱۲-چگونگی جلوگیری ازمهاجرت نیروهای کیفی از شهر ونحوه جذب نیروهای انسانی کیفی (یاکارآفرین) از سایر نقاط به ویژه ایرانیان خارج از کشور

۱۳-چگونگی بهبود و گسترش ارتباطات ( از جمله حمل و نقل ) میان شهر و شهرها و روستاهای اقماری آن با استانداردهای حفاظت منابع ، حفاظت محیط زیست ، ایمنی و ارزانی

۱۴-دستیابی به الگوی تقسیم کار منطقه ای میان شهر و شهرها و روستاهای اقماری آن به منظور ترویج و رشد بازار منطقه ای

۱۵-چگونگی مهار مخاطرات جغرافیایی و اقلیمی شهر شهر مانند گسترش کویر، افزایش مستمر ذرات معلق ، کاهش رطوبت و بارندگی و امحاء تدریجی شکبه سیل بندهای شهری ( مادی ها)

۱۶-کسب آگاهی نسبت به مخاطرات حوادث غیرمترقبه برای شهرشهر و بررسی راههای پیشگیری

۱۷-بررسی مفهوم محدوده شهری ، شناسایی نحوه تبدیل خطوط ذهنی محدوده شهری به مستحدثات یا عوارض کالبدی ، گزینش مناسب ترین عوارض کالبدی برای تمایز محدوده شهری ازمیان عوارض رایج مانند سیل بند ، فضای سبزکمربندی ، جنگل های مصنوعی و امثالهم

۱۸-چگونگی جلب مشارکت مردم در اموری که منافع خصوصی و منافع اجتماعی درتقابل نیستند. مانند واگذاری اراضی اختصاص یافته برای فضای سبز به داوطلبان تولید چوبهای صنعتی و احداث باغ های پیرامون شهری

۱۹-تدوین راهبردهای حمل ونقل همگانی درون شهری با توجه به برنامه ریزیهای چهارگانه حفاظت منابع ، حفاظت محیط زیست، ایمنی و ارزانی

۲۰-تدوین راهبردهای جلوگیری ازکند و کاو خیابانها و گذرگاهها مانند احداث لاین تاسیساتی و یا کانالهای تاسیساتی پیش ساخته و تبدیل آن به استاندارد

۲۱-تدوین راهبردهای جلوگیری از رهاسازی زمین های شهری به منظور نزدیک کردن زمان عملیات ساختمانی هرمحله به یکدیگر

۲۲-تدوین راهبردهای نوسازی و بهسازی بافت کهن

۲۳-تدوین راهبردهای مرمت آثار تاریخی شخصی و تعریف کاربریهای آنها

۲۴-تدوین راهبردهای مشارکت شهرداری در حفظ میراث فرهنگی

۲۵-تدوین راهبردهای کمک به انجمن ها ، خیریه ها ، تشکل های سیاسی ، تشکل های علمی ، موزه ها ، نهادهای فرهنگی ، مساجد و سایر نهادهای جامعه مدنی

۲۶-تدوین راهبردهای کسب درآمدهای غیرمالیاتی

۲۷-تدوین راهبردها و استانداردهای سرویسهای بهداشتی شهری به ویژه سرویسهای منطبق بااستانداردهای جهانی در مناطق توریستی

۲۸- تدوین استراتژی های میدان سازی و تبدیل به استانداردها

۲۹-تدوین راهبردهای اطلاع رسانی شهری، مکان یابی تابلوهای گرافیک شهری

۳۰-تدوین راهبردهای زیباسازی و تبدیل آن به استاندارهای خانه سازی ،آپارتمان سازی ، احداث واحدهای تجاری و مستحدثات عمومی

۳۱-تعیین سقف تعداد واحدهای مختلف صنفی به لحاظ نوع فعالیت آنها

تبصره :

کمیته عمران می تواند موضوعات مشروحه فوق را برای مطالعه و بررسی به دانشگاهها ، مراکز تحقیقاتی ، مهندسین مشاور و یا اشخاص حقیقی که صلاحیت علمی و تجربی آنها مورد تایید کمیته باشد محول نماید. پیشنهاد هزینه تحقیق و طول مدت مطالعه زا سوی کمیته به شورای اسلامی شهر ارائه می گردد .

وظایف برنامه ریزی عمران شهری

پس از تدوین راهبردها، پیش نویس آن برای نظر خواهی از مردم به نحو مقتضی منتشرمی شود . چون راهبردها برای یک دوره طولانی تدوین می شوند هیچیک از سازمانهای کشوری نمی توانند اجرای آن را ضمانت کنند . درحقیقت ضامن و پشتوانه یک برنامه راهبردی افکار عمومی است از این رو کوشش خواهد شد نقطه نظرات رهبران فکری ، سیاسی ، علمی ، دینی و اجتماعی مردم و کلیه گروههای ذینفع یا ذیعلاقه گرفته شود و حتی المقدور راهبردها با نظرات واصله سازش یابد. پیش نویس راهبردها پس از طی مراحل فوق به صورت طرح به شورای اسلامی شهر شهر تقدیم میگردد .

شورای اسلامی شهر پس از بررسی وشور ومشورت طرح راهبردهای شهری را تصویب و برای آگاهی همگانی و جلب علایق شهروندان در سطح وسیعی منتشر می کند . نسخه هایی از راهبردها نیز برای برنامه ریزی به شهردار تحویل می شود .

شهردار شهر نسخه ای از راهبردها را برای کلیه معاونتها ، مدیران سازمانهای وابسته و مدیران مناطق شهرداری ( شهرداران مناطق ) ارسال و تقاضای تشکیل ستاد برنامه ریزی می کند.

ستاد برنامه ریزی شهرداری های مناطق ،سازمانهای وابسته و شهرداری مرکزی متشکل از صاحبنظران وکارشناسان هر واحد متناسب با توان فنی و مالی خود بخشی از راهبردهارا به صورت برنامه اجرایی تبدیل می کند که حاوی جدول زمان بندی و برآورد هزینه های اجرایی می باشد . این برنامه اجرایی برای دومقطع زمانی به شرح زیر تهیه خواهد شد:

الف ) مقطع زمانی یکساله ( بودجه سالانه )

ب ) مقطع زمانی پنجساله( برنامه پنجساله عمرانی)

وظایف تصویبی

کمیته عمران موظف است کلیه موارد زیر را پس از بررسی و مشاوره با کارشناسان تصویب کند و به شورای اسلامی شهر ارجاع ، رئیس شورا مواردی که بر طبق مقررات نیاز به طرح در شورا و اخذ مصوبه شوراداشته باشد را در دستور جلسه قرار می دهد.

تشخیص ضرورت یا عدم ضرورت اخذ مصوبه شورا در مورد مصوبات کمیته عمران بر عهده ریاست شورا است .

۱-مطالعات مهندسی پروژه ها یا طرحهای عمرانی شهرداری مرکز ، نواحی و سازمانهای وابسته

۲-طرح های جامع یا تفصیلی

۳-نقشه خیابانها ، معابر و گذرگاهها

۴-نقشه مسیل ها ، مادی ها، خطوط ویژه وخطوط مترو

۵-نقشه پارکها، فضاهای سبز و فضاهای آزاد

۶-نقشه میادین ورزشی

۷-نقشه کلیه ساختمانهای عمومی شهرداری مرکزی و شهرداریهای مناطق

۸-نقشه مکان یابی یا جانمایی کلیه موسسات عمومی

 وظایف مشورتی

کمیته درکلیه موارد زیر موظف است نظرات مشورتی خود را به نحو مقتضی شفاهی یا کتبی به مسئولین ذیربط ارائه نماید . از نظر این کمیته تنها نظرات مشورتی وظایف سیاستگذاری

کمیته عمران موظف است در مسائل عمران شهری اقدام به سیاستگذاری نماید . گزارش مواردی که به سیاستهای مشخص اجرایی بیانجامد توسط مخبر کمیته در جلسه شورا مطرح و تقاضا خواهد شد در دستور کار شوراقرار گیرد.

کمیته عمران موظف است به شکایات مردمی که از جانب دبیرخانه یا هیئت رئیسه شورا ارجاع می گردد رسیدگی کند و از محتوای شکایات در جهت تدوین سیاستهای عمرانی مناسب بهره برداری نماید.

وظایف تدوین استانداردها

کمیته عمران موظف است باایجاد ارتباطات بین المللی ، بازدیدها و بررسیهای میدانی یا عقد قراردادهای تحقیقاتی با دانشگاهها ، مراکز تحقیقاتی ، مهندسان مشاور یا شخصیتهای حقیقی که صلاحیت واهلیت آنها مورد تایید کمیته باشدنسبت به تدوین آیین نامه استاندارد در موارد زیر و سایر موارد مورد نیاز اقدام کند. رعایت استانداردهای مصوبه کمیته عمران در هر کی از عملیات عمرانی یا اجرایی توسط شهرداری شهر و سازمانهای وابسته الزامی است . عدم رعایت استانداردهای مصوب بدون اخذ مجوزقبلی تخلف محسوب و آیین نامه های تخلفات شورا مجازات موارد تخلف راجداگانه تعیین خواهد کرد.

۱-استاندارد عرض خیابانها و معابر

۲- استاندارد جداول و رفوژهای خیابانها و معابر

۳-استاندارد روفوژهای سبز

۴-استاندارد پیاده روها

۵-استانداردخطوط ویژه

۶-استاندارد پارکینگ های شهری و پارکومترها

۷-استانداردهای ارتفاع ساختمانهای شهری و تراکم

۸-استانداردنماسازی شهری

۹-استاندارد تابلوهای راهنمایی و رانندگی

۱۰-استاندارد نماگرهای اطلاع رسانی شهری

۱۱-استانداردهای روشنایی معابر و پارکها

۱۲-استانداردهای تابلوهای شهری

۱۳-استانداردهای فواصل دوربرگردانها در خیابانهای دوطرفه